Πρώιμα σημάδια αυτισμού
Ο αυτισμός ή, πιο σωστά, η Διαταραχή του Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), είναι μια νευροαναπτυξιακή κατάσταση που επηρεάζει τον τρόπο που ένα παιδί επικοινωνεί, αλληλεπιδρά και αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του. Η έγκαιρη αναγνώριση των πρώιμων σημείων μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά, καθώς επιτρέπει την πρώιμη παρέμβαση και ενίσχυση της ανάπτυξης του παιδιού.

Πότε μπορεί να φανούν τα πρώτα σημάδια
Τα πρώιμα σημάδια του αυτισμού μπορούν να γίνουν αντιληπτά ήδη από τον πρώτο χρόνο ζωής, αν και πολλές φορές γίνονται πιο ξεκάθαρα μεταξύ 18 και 36 μηνών. Κάθε παιδί αναπτύσσεται με τον δικό του ρυθμό, ωστόσο υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που αξίζει να παρατηρήσουν οι γονείς.

Συχνά πρώιμα σημάδια

• Περιορισμένη ή καθόλου ανταπόκριση όταν ακούει το όνομά του.
• Μειωμένη βλεμματική επαφή ή αποφυγή του βλέμματος.
• Έλλειψη κοινωνικού χαμόγελου (το παιδί δεν χαμογελά όταν του χαμογελούν). 
• Δυσκολία δείξει ενδιαφέρον για αντικείμενα ή στις χειρονομίες (π.χ. δεν δείχνει με το δάχτυλο κάτι που θέλει, δεν χαιρετάει).
• Περιορισμένο ενδιαφέρον για παιχνίδι με άλλους ανθρώπους ή παιδιά.
• Επαναλαμβανόμενες κινήσεις (όπως χτύπημα χεριών, κούνημα σώματος ή περιστροφή αντικειμένων).
• Ασυνήθιστη ευαισθησία σε ήχους, φώτα ή υφές. 
• Καθυστερημένη ανάπτυξη λόγου ή περιορισμένη χρήση λέξεων για επικοινωνία.
• Εμφάνιση διαταραχών στον ύπνο και την σίτιση
• Ασυνήθης στάση σώματος στην αγκαλιά των γονέων 
• Περπάτημα στις μύτες των ποδιών

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Η αναγνώριση αυτών των ενδείξεων δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το παιδί έχει αυτισμό. Ωστόσο, είναι σημαντικό οι γονείς να αναζητήσουν αξιολόγηση από παιδίατρο, αναπτυξιολόγο ή ψυχολόγο που εξειδικεύεται στη βρεφική και νηπιακή ανάπτυξη.

Η πρώιμη αξιολόγηση και παρέμβαση μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τις δεξιότητες επικοινωνίας, κοινωνικής αλληλεπίδρασης και προσαρμοστικότητας του παιδιού. Τα προγράμματα πρώιμης παρέμβασης βασίζονται σε παιχνίδι, μίμηση και θετική αλληλεπίδραση, και μπορούν να έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα όταν ξεκινούν εγκαίρως.

Γιατί η έγκαιρη διάγνωση είναι τόσο σημαντική
Η έγκαιρη αναγνώριση επιτρέπει στους γονείς και στους ειδικούς να στηρίξουν το παιδί σε κρίσιμα στάδια της ανάπτυξής του. Όσο νωρίτερα εντοπιστούν οι δυσκολίες, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα βελτίωσης και ενίσχυσης των κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων.

Συμπέρασμα
Κάθε παιδί είναι μοναδικό και η ανάπτυξή του ακολουθεί το δικό της μονοπάτι. Η παρατήρηση, η ενημέρωση και η έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας είναι τα πιο πολύτιμα εργαλεία που έχουν οι γονείς στα χέρια τους. Ο στόχος δεν είναι η «ταμπέλα», αλλά η έγκαιρη υποστήριξη ώστε το παιδί να αναπτύξει στο μέγιστο τις δυνατότητές του.

Γράφει η Μαρία Βολυράκη, Αναπτυξιακή Ψυχολόγος (MSc)